En dit is de betrouwbare fabrikant die uw Covid-19 vaccin levert. Wilt u die spuit nog steeds?

Een echtscheidingszaak was het enige dat voor opwinding doorging op het ‘nogal kleine’ advocatenkantoor van Richard P Altschuler in West Haven, Connecticut, toen de telefoon negen jaar geleden ging. Aan de andere kant van de lijn, een wereld verderop in de hitte van Nigeria, zat Etigwe Uwo, een jonge advocaat met “een ongelooflijk verhaal over Pfizer”. De advocaat van Lagos zou het tegen het grootste farmaceutische bedrijf ter wereld opnemen in een ongekende class action waarbij Afrikaanse ouders het opnemen tegen een Amerikaanse bedrijfsreus. En hij had hulp nodig.

De heer Etigwe had de heer Altschuler gekozen omdat de advocaat van Connecticut in 1979 met succes een vriend van de Nigeriaan had verdedigd. Het onwaarschijnlijke paar stond op het punt aan een marathonreis te beginnen in de wereld van “big pharma”. Negen jaar later zijn hun inspanningen eindelijk beloond met een gerapporteerde schikking van $ 75 miljoen (£ 50 miljoen), waarvan de voorwaarden waarschijnlijk deze week worden vrijgegeven.

Als het klinkt als het script van een Hollywood-kaskraker, is dat omdat het dit verhaal was dat John Le Carre ertoe bracht om The Constant Gardener te schrijven, aldus de heer Altschuler.

Facebook heeft ons een schaduwban gegeven. Klik hier om ons te volgen op Telegram zodat u dagelijks onze nieuwste artikelen te zien krijgt!

In het echte leven was het tot Nigeria, niet tot Kenia, dat Pfizer zich wendde. In 1996 had het bedrijf een proef met mensen nodig voor wat men hoopte dat het een farmaceutische “blockbuster” zou zijn, een breedspectrumantibioticum dat in tabletvorm zou kunnen worden ingenomen. Het in de VS gevestigde bedrijf stuurde een team van zijn artsen naar de Nigeriaanse sloppenwijk Kano te midden van een verschrikkelijke meningitisepidemie om een ​​wat het noemt een “humanitaire missie” uit te voeren. De aanklagers beweren echter dat het een medische proef zonder vergunning was op ernstig zieke kinderen.

Een team van Pfizer-artsen bereikte het Nigeriaanse kamp op het moment dat de uitbraak, waarbij minstens 11.000 mensen omkwamen, een piek bereikte. Ze vestigden zich op enkele meters van een medisch station van de hulpgroep Artsen Zonder Grenzen, die bewezen behandelingen uitdeelden om de epidemie te verzachten.

Uit de menigte die zich in het Kano Infectious Diseases Hospital had verzameld, werden 200 zieke kinderen geplukt. De helft kreeg doses van het experimentele Pfizer-medicijn genaamd Trovan en de anderen werden behandeld met een bewezen antibioticum van een rivaliserend bedrijf.

Elf van de kinderen stierven en veel meer zouden later ernstige bijwerkingen hebben gehad, variërend van orgaanfalen tot hersenbeschadiging. Maar met meningitis, cholera en mazelen die nog steeds woeden en de menigte nog steeds in de rij stond bij het hek van het kamp, ​​pakte het Pfizer-team zijn spullen na twee weken in en vertrok.

Dat zou waarschijnlijk een einde aan het verhaal zijn geweest als Pfizer-medewerker Juan Walterspiel er niet was geweest. Ongeveer 18 maanden na de medische proef schreef hij een brief aan de toenmalige CEO van het bedrijf, William Steere, waarin hij zei dat het proces “ethische regels had geschonden”. De heer Walterspiel werd een dag later ontslagen om redenen die “geen verband hielden met de brief”, benadrukt Pfizer.

Het bedrijf beweert dat slechts vijf kinderen stierven na inname van Trovan en zes stierven na het ontvangen van injecties met het gecertificeerde medicijn Rocephin. De farmaceutische gigant zegt dat het de meningitis was die de kinderen schaadde en niet hun medicijnonderzoek. Maar wisten de ouders dat ze hun kinderen aanboden voor een experimentele medische proef?

“Nee,” zei de Nigeriaanse ouder Malam Musa Zango. Hij beweert dat zijn zoon Sumaila, die toen 12 jaar oud was, na deelname aan het proces doof en stom was gebleven. Maar Pfizer heeft dit ontkend en zegt dat toestemming was gegeven door de Nigeriaanse staat en de families van de behandelde personen. Het produceerde een toestemmingsbrief van een ethische commissie van Kano. De brief bleek achterhaald te zijn en de commissie werd een jaar na de oorspronkelijke medische proef opgericht.

Op een gegeven moment stond vorig jaar meer dan $ 8 miljard aan schadevergoeding op het spel die in een reeks zaken wordt aangevraagd, evenals mogelijke gevangenisstraffen in Nigeria voor verschillende Pfizer-medewerkers. “Er is een complex web van zaken geweest met procedures in Connecticut, New York, Lagos, Abuja en Kano”, zei Etigwe. “De strategie van grote bedrijven wanneer ze met kleinere tegenstanders te maken hebben, is om het proces uit te rekken, ons te overweldigen totdat we klaar zijn om te accepteren wat ze willen bieden.” Trovan is nooit de blockbuster geworden waarop Pfizer had gehoopt en is niet meer in productie. De EU heeft het medicijn verboden en het is in de VS uit de handel genomen.

Het lijkt erop dat Pfizer eindelijk een einde heeft gemaakt aan de PR-nachtmerrie met de schikking van vrijdag. Maar de Trovan-strijd is misschien nog niet voorbij.

Eind januari 2009 oordeelde een hof van beroep in New York dat de zaak van de heer Etigwe en de zaak van de heer Altschuler in de VS konden worden behandeld. De advocaat van Connecticut zegt dat het nog kan doorgaan. “Onze zaak is stevig verankerd in de VS … dus een Nigeriaanse schikking sluit onze zaak niet af. Maar dit is heel goed nieuws. Ik ben blij dat we de constante tuinman zijn gebleven en dat we dit konden zien uitkomen.”

Bronnen: The Independent