Voor het eerst hebben we een vreemde uitbarsting van radiogolven gevolgd, zogenaamde snelle radioflitsen – terug naar de bron en een groot kosmisch mysterie opgelost. De uitbarsting kwam van een magnetar, een neutronenster met een sterk magnetisch veld.

Snelle radioflitsen, of FRB’s, zijn ongelooflijk krachtige flitsen van radiogolven die meestal afkomstig zijn van verre sterrenstelsels. Sinds de eerste in 2007 werd ontdekt, zijn er veel verklaringen voor aangedragen. Omdat ze de neiging hebben om van zo ver weg te komen, was er nooit genoeg bewijs om te bepalen wat ze precies maakte. Sommige FRB’s zijn teruggevoerd naar hun gaststelsels, maar hun bron is niet vastgesteld.

Facebook heeft ons een schaduwban gegeven. Klik hier om ons te volgen op Telegram zodat u dagelijks onze nieuwste artikelen te zien krijgt!

In april vonden astronomen voor het eerst een FRB die vanuit ons eigen melkwegstelsel kwam, waardoor ze het van dichterbij konden bekijken. Verschillende teams van onderzoekers onderzochten het gebied waar het ontstond en ontdekten dat de uitbarsting afkomstig was van een magnetar genaamd SGR 1935 + 2154. Hoewel magnetars een favoriete kanshebber zijn geweest om FRB’s uit te leggen, is dit het eerste bewijs dat ze radiogolven kunnen produceren met voldoende hoge energie om de signalen te verklaren.

Deze uitbarsting, bekend als FRB 200428, is ongeveer 30.000 lichtjaar van ons verwijderd, terwijl de andere die we hebben gedetecteerd miljoenen tot miljarden lichtjaren verwijderd waren. “Het overbrugt de kloof tussen activiteit in ons eigen melkwegstelsel en deze vreemde gebeurtenissen op vele lichtjaren afstand”, zegt Brian Metzger van Columbia University in New York, die niet bij dit werk betrokken was.

Door de nabijheid van deze uitbarsting leek het extreem helder. “Het is met een grote marge veel helderder dan enig ander radioobject in de ruimte”, zegt Bing Zhang van de Universiteit van Nevada, Las Vegas, een van de onderzoekers die hielpen de FRB aan te sluiten op zijn magnetarbron.

De uitbarsting had een energie die ongeveer drie keer zo groot was als die van de zon, en was veel helderder dan alle radiogolven die ooit eerder door een magnetar waren waargenomen, hoewel het niet zo veel energie vrijgaf als de FRB’s buiten onze melkweg.

Dat kan betekenen dat de andere FRB’s die we hebben gezien, worden geproduceerd door actievere magnetars die krachtigere ontploffingen kunnen uitzenden. “Als alle FRB’s door magnetars worden geproduceerd, kunnen ze niet allemaal langzame, oude magnetars zoals deze zijn”, zegt Zhang. “Sommige moeten jong zijn, dat wil zeggen decennia of eeuwen oud in plaats van duizenden jaren of tienduizenden.”

Het is echter ook mogelijk dat niet alle FRB’s afkomstig zijn van magnetars. “Als we het hebben over FRB’s, zeggen we dat het een object is, maar het zijn geen objecten, het zijn uitbarstingen, en ik denk dat we deze uitbarstingen van een hele reeks andere soorten objecten kunnen zien dan alleen magnetars ‘, zegt Amanda Weltman van de Universiteit van Kaapstad in Zuid-Afrika.

Er zijn aanwijzingen dat er verschillende soorten FRB zijn: sommige lijken zich te herhalen, keer op keer te barsten, terwijl andere misschien maar één keer flitsen. Bovendien lijken de weinige FRB’s die zijn teruggevoerd tot hun gaststelsels, in verschillende omgevingen te verblijven.

Deze enkele burst stelt ons niet in staat om de vraag te beantwoorden of er veel soorten objecten zijn die FRB’s maken, maar het kan ons helpen de kern van één type te begrijpen. “Zelfs als deze allemaal afkomstig zijn van magnetars, zijn er verschillende manieren waarop een magnetar deze straling kan produceren en hopelijk helpt dit ons om tussen hen te arbitreren”, zegt Metzger.

Astronomen zullen de andere bekende magnetars in onze melkweg in de gaten houden voor meer opflakkeringen, zegt Weltman. “Om zo’n snelle uitbarsting te zien, moet je telescoop op het juiste moment in de goede richting kijken – er is geen einde aan geluk”, zegt ze. “Dit is nog maar het allereerste begin voor de FRB-wetenschap. Ik denk dat er binnen een paar jaar tienduizenden zullen worden waargenomen in verschillende sterrenstelsels.”

Zodra we een grotere steekproef van FRB’s hebben en een betere grip hebben op de volledige breedte van hun gedrag, wordt het veel gemakkelijker om te bepalen wat ze allemaal veroorzaakt en hoe. Deze ontdekking lost slechts een deel van het FRB-mysterie op, maar het is een teken dat we misschien binnenkort de rest van de puzzel kunnen samenstellen.

Bronnen: DOI: 10.1038/s41586-020-2863-y