De censuur door de overheid van het openbare online discours in de ogenschijnlijk liberale democratieën van het Westen is tot nu toe grotendeels geheim gebleven, zoals blijkt uit de Twitter Files. Maar dankzij de Digital Services Act van de EU staat het op het punt openlijk te worden.

Volgende maand zal er een weinig bekende ontwikkeling plaatsvinden die enorme gevolgen zou kunnen hebben voor de aard van het publieke discours op internet over de hele wereld. 25 augustus 2023 is de datum waarop grote socialemediaplatforms volledig moeten voldoen aan de Digital Services Act of DSA van de Europese Unie. De DSA verplicht onder andere alle “Very Large Online Platforms”, of VLOP’s, om snel illegale inhoud, haatzaaiende uitingen en zogenaamde desinformatie van hun platformen te verwijderen. Zo niet, dan riskeren ze boetes tot 6% van hun jaarlijkse wereldwijde omzet.

De Commissie heeft tot nu toe een lijst samengesteld van 19 VLOP’s en VLOSE’s (Very Large Online Search Engines), de meeste uit de VS, die over 50 dagen moeten beginnen te voldoen aan de DSA:
Alibaba AliExpress – Amazon Store – Apple AppStore – Booking.com – Facebook
Google Play – Google Maps – Google Shopping – Instagram – LinkedIn – Pinterest
Snapchat – TikTok – Twitter – Wikipedia – YouTube – Zalando
Zeer grote online zoekmachines (VLOSES):
Bing
Google search

Kleinere platforms zullen vanaf 2024 moeten beginnen met het aanpakken van illegale inhoud, haatzaaiende uitlatingen en desinformatie, ervan uitgaande dat de wetgeving effectief is.

Onheilspellend, zoals Robert Kogon rapporteert voor Brownstone.org (toegegeven, niet de meest populaire bron van informatie over NC, maar het is een goed, degelijk onderzocht stuk), bevat de DSA “een ‘crisisresponsmechanisme’ (art. 36) dat is duidelijk gemodelleerd naar de aanvankelijke ad-hocreactie van de Europese Commissie op het conflict in Oekraïne en die vereist dat platforms maatregelen nemen om crisisgerelateerde ‘verkeerde informatie’ te verminderen.”

In een toespraak begin juni maakte de vicevoorzitter van de EU voor Waarden en Transparantie, Věra Jourová, glashelder welk land momenteel het belangrijkste doelwit is van de censuuragenda van de EU (geen punten om naar te raden):
De samenwerking tussen de ondertekenaars en het grote aantal nieuwe organisaties dat bereid is de nieuwe praktijkcode te ondertekenen, toont aan dat het een effectief en dynamisch instrument is geworden om desinformatie te bestrijden. De vooruitgang op cruciale punten blijft echter te traag, vooral als het gaat om het omgaan met pro-Kremlin-oorlogspropaganda of onafhankelijke toegang tot gegevens…

Terwijl we ons voorbereiden op de EU-verkiezingen van 2024, roep ik platforms op om hun inspanningen op te voeren om desinformatie te bestrijden en Russische informatiemanipulatie aan te pakken, en dit in alle lidstaten en talen, groot of klein.

Maak kennis met de “handhaver”

De EU biedt technologiebedrijven weinig speelruimte. Toen Twitter zich eind mei terugtrok uit de EU-praktijkcode inzake desinformatie, gaf de EU-commissaris voor de interne markt, Thierry Breton, een vurige berisping en een onthuld dreigement – op Twitter van alle plaatsen:

Jourová twitterde ook en zei dat het platform ten onrechte het pad van ‘confrontatie’ had gekozen.

Dagen later kondigde Breton aan dat hij Silicon Valley bezocht om Amerikaanse techgiganten, waaronder Twitter, te “stresstesten” om te zien hoe goed ze voorbereid zijn op de lancering van de Digital Services Act op 25 augustus. “wil van de staat en het volk” (alsof de twee dezelfde dingen zijn), herinnert Breton technologieplatforms eraan dat de DSA van de EU haar praktijkcode inzake verkeerde en desinformatie zou omzetten in een gedragscode.

Van Politico:

“We gaan daarheen, maar willen niet eerder vocaal zijn omdat ik niet te veel wil spreken. Maar we bieden dit aan en ik ben blij dat sommige platforms ons voorstel hebben aangenomen”, zei Breton over de niet-bindende nalevingscontroles. “Ik ben de handhaver. Ik vertegenwoordig de wet, dat is de wil van de staat en het volk.

“Het is een vrijwillige basis, dus we dwingen niemand” om zich aan te sluiten bij de praktijkcode inzake desinformatie, zei Breton. “Ik heb net (Musk en Twitter) eraan herinnerd dat het tegen 25 augustus een wettelijke verplichting zal worden om desinformatie te bestrijden.”
Hoewel Twitter misschien de vrijwillige gedragscode van de EU heeft verlaten, suggereren veel van zijn andere acties dat het voldoet aan de nieuwe regels van de EU inzake desinformatie in plaats van deze te trotseren. Veel andere Big Tech-platforms hebben de praktijkcode immers niet ondertekend, waaronder Amazon, Apple en Wikipedia, maar vallen wel onder de verplichte eisen van de DSA, zolang ze in Europa willen blijven opereren. Ook, zoals Kogon documenteert, bevat het recente programmering die in het Twitter-algoritme is gegaan

“veiligheidslabels” om de zichtbaarheid van vermeende “verkeerde informatie” te beperken:

De algemene categorieën van “desinformatie” die worden gebruikt, weerspiegelen precies de belangrijkste punten van zorg waarop de EU zich richt bij haar inspanningen om online spraak te “reguleren”: “medische desinformatie” in de context van de COVID-19-pandemie, “burgerlijke desinformatie” in de context van kwesties van electorale integriteit, en “misinformatie over de crisis” in de context van de oorlog in Oekraïne.

In de indiening van januari bij de EU (zie rapportenarchief hier), schrijft Twitter in het gedeelte dat precies gewijd is aan haar inspanningen om Oekraïne-oorloggerelateerde “verkeerde informatie” te bestrijden (pp. 70-71):
“We … gebruiken een combinatie van technologie en menselijke beoordeling om proactief misleidende informatie te identificeren. Meer dan 65% van de inbreukmakende inhoud wordt opgedoken door onze geautomatiseerde systemen, en de meerderheid van de resterende inhoud die we afdwingen, wordt opgedoken via regelmatige controle door onze interne teams en ons werk met vertrouwde partners.”
Bovendien hebben sommige Twitter-gebruikers onlangs berichten ontvangen dat ze niet in aanmerking komen voor deelname aan Twitter-advertenties omdat hun account is bestempeld als ‘organische desinformatie’. Zoals Kogon vraagt: “Waarom ter wereld zou Twitter advertentieactiviteiten afwijzen?”:
Het antwoord is eenvoudig en duidelijk: omdat niemand anders dan de EU-praktijkcode inzake desinformatie dit vereist in verband met de zogenaamde ‘demonetisering van desinformatie’.
Uiteindelijk, merkt Kogon op, zal de Commissie, zodra de DSA volledig van kracht wordt, over 50 dagen, als Elon Musk trouw blijft aan zijn woord over vrijheid van meningsuiting en ervoor kiest om de “permanente taskforce voor desinformatie” van de EU te trotseren, het hele arsenaal aan strafmaatregelen tot haar beschikking, met name de dreiging met of toepassing van boetes van 6% van de wereldwijde omzet van het bedrijf. Met andere woorden, de enige manier voor Twitter om de EU daadwerkelijk te tarten, is door de EU te verlaten.

Dat is iets wat de meeste technologieplatforms wel kunnen, maar niet zullen doen, vanwege de enorme impact die het zou hebben op hun bedrijfsresultaten. Een mogelijke uitzondering op deze regel lijkt het in Toronto gevestigde streamingplatform Rumble te zijn, dat in november de toegang tot zijn diensten in Frankrijk blokkeerde nadat de Franse regering eiste dat de multinational Russische nieuwsbronnen van zijn platform zou verwijderen.

EU-Commissie: Rechter en Jury

Dus, wie in de EU zal bepalen wat eigenlijk desinformatie of desinformatie is?

Het zal toch de taak zijn van een onafhankelijke toezichthouder of een gerechtelijke autoriteit met in ieder geval duidelijke procedurele parameters en geen of weinig belangenconflicten. Dat is tenminste wat men zou hopen.

Maar nee.

De uiteindelijke beslisser over wat verkeerde of desinformatie is, mogelijk niet alleen in de EU maar in meerdere rechtsgebieden over de hele wereld (daarover later meer), zal de Europese Commissie zijn. Dat klopt, de op macht beluste, door belangenconflicten doorzeefde, door Von der Leyen geleide uitvoerende macht van de EU. Dezelfde instelling die bezig is de economische toekomst van de EU op te drijven door haar eindeloze averechtse sancties tegen Rusland en die vastzit in Pfizergate, een van de grootste corruptieschandalen van haar 64-jarige bestaan. Nu wil de Commissie de massacensuur naar niveaus brengen die in ieder geval sinds de laatste dagen van de Koude Oorlog niet meer in Europa zijn gezien.

In deze taak zal de Commissie, in haar eigen woorden:

“Handhavingsbevoegdheden hebben die vergelijkbaar zijn met die waarover het beschikt in het kader van antitrustprocedures, er zal een EU-breed samenwerkingsmechanisme worden ingesteld tussen nationale regelgevers en de Commissie.”

De Electronic Frontier Foundation (EFF) ondersteunt in grote lijnen vele aspecten van de DSA, waaronder de bescherming die het biedt op het recht op privacy van gebruikers door platforms te verbieden gerichte advertenties te plaatsen op basis van gevoelige gebruikersinformatie, zoals seksuele geaardheid of etniciteit.
“Meer in het algemeen vergroot de DSA de transparantie over de advertenties die gebruikers op hun feeds zien, aangezien platforms een duidelijk label op elke advertentie moeten plaatsen, met informatie over de koper van de advertentie en andere details.” Het “houdt ook de macht van Big Tech in toom” door hen te dwingen “te voldoen aan verreikende verplichtingen en op verantwoorde wijze systeemrisico’s en misbruik op hun platform aan te pakken”.

Maar zelfs de EFF waarschuwt dat de nieuwe wet “een versnelde procedure biedt voor wetshandhavingsinstanties om de rol van ‘vertrouwde flaggers’ op zich te nemen en gegevens over anonieme sprekers te ontdekken en vermeend illegale inhoud te verwijderen – welke platforms verplicht worden snel te verwijderen. ” Het EVF geeft ook aanleiding tot bezorgdheid over de gevaren van de hoofdrol van de Commissie in dit alles:

Problemen met de betrokkenheid van de overheid bij het modereren van inhoud zijn alomtegenwoordig en hoewel vertrouwde flaggers niet nieuw zijn, kan het systeem van de DSA een aanzienlijke negatieve invloed hebben op de rechten van gebruikers, met name die van privacy en vrijheid van meningsuiting.
En vrijheid van meningsuiting en vrije pers zijn de hoekstenen van elke echte liberale democratie, zoals de American Civil Liberties Union (ACLU) opmerkt:

Het eerste amendement beschermt onze vrijheid om te spreken, samen te komen en om te gaan met anderen. Deze rechten zijn essentieel voor ons democratisch bestuurssysteem. Het Hooggerechtshof heeft geschreven dat vrijheid van meningsuiting “de matrix, de onmisbare voorwaarde van bijna elke andere vorm van vrijheid” is. Zonder dat zouden andere grondrechten, zoals het stemrecht, ophouden te bestaan. Sinds de oprichting heeft de ACLU gepleit voor brede bescherming van onze rechten op het eerste amendement in tijden van oorlog en vrede, om ervoor te zorgen dat de marktplaats van ideeën krachtig en onbeperkt blijft.

Een transatlantische “verlanglijst”

De DSA en de door de Biden-regering voorgestelde RESTRICT-wet behoorden tot de onderwerpen die werden besproken tijdens het recente interview van Russell Brand met Matt Taibbi. Beide wetsvoorstellen, zei Taibbi, zijn in wezen een “verlanglijstje dat al een tijdje wordt rondgedeeld” door de transatlantische elite “, ook tijdens een bijeenkomst in 2021 in het Aspen Institute:

De overheden willen absolute, en volledige toegang tot alle data die deze platformen verstrekken. En dan willen ze nog een paar andere dingen die echt belangrijk zijn. Ze willen de autoriteit hebben om binnen te komen en te modereren of op zijn minst deel uit te maken van het moderatieproces. En ze willen ook dat mensen die vertrouwde “flaggers” worden genoemd – zo worden ze beschreven in de Europese wet – ook toegang hebben tot deze platforms. Wat ze daarmee bedoelen, zijn deze externe quasi-overheidsinstanties die deze platforms vertellen wat ze wel en niet kunnen publiceren over zaken als vaccinveiligheid.

Met andere woorden, de juridische omgeving voor vrijheid van meningsuiting zal in Europa nog vijandiger worden. En mogelijk niet alleen Europa. Zoals Norman Lewis schrijft voor de Britse online nieuwswebsite Spiked, zal de DSA niet alleen de regulering van inhoud op internet afdwingen, maar zou het ook een wereldwijde standaard kunnen worden, niet alleen een Europese:

De afgelopen jaren heeft de EU grotendeels haar ambitie gerealiseerd om een mondiale regelgevende supermacht te worden. De EU kan dicteren hoe elk bedrijf wereldwijd zich moet gedragen als het wil opereren in Europa, de op een na grootste markt ter wereld. Dientengevolge worden de strikte regelgevende normen vaak wereldwijd overgenomen door zowel bedrijven als andere regelgevers, in wat bekend staat als het ‘Brussels-effect’. Neem de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), een privacywet die in mei 2018 in werking is getreden. Die vereist onder andere dat individuen expliciet toestemming geven voordat hun gegevens mogen worden verwerkt. Deze EU-regelgeving is sindsdien de wereldwijde standaard geworden, en hetzelfde zou nu kunnen gebeuren voor de DSA.

De AVG is niet de enige EU-verordening die wereldwijd is doorgevoerd. Een paar weken geleden kondigde de Wereldgezondheidsorganisatie aan dat ze het aflopende digitale vaccinpaspoort van de EU als wereldwijde standaard zal aannemen, zoals we al meer dan een jaar geleden waarschuwden.

Natuurlijk, als het gaat om massale digitale censuur, bevindt Washington zich op een vergelijkbaar pad als de EU (zij het in het licht van hardere publieke en gerechtelijke weerstand). Dat geldt ook voor de regering van het VK, die onlangs op de derde plaats van de Index on Censorship stond, achter landen als Chili, Jamaica, Israël en vrijwel alle andere West-Europese staten, vanwege het “huiveringwekkende effect” van het overheidsbeleid en de politie, intimidatie en, in het geval van Julian Assange, opsluiting van journalisten.

Indien goedgekeurd door het House of Lords, zou de Online Safety Bill telecomregulator Ofcom de macht geven om makers van chat-apps en sociale-mediabedrijven te dwingen gesprekken en berichten te controleren voordat ze worden verzonden om te zien wat toegestaan is om te zeggen en te verzenden en wat niet. Het zal in wezen een einde maken aan end-to-end encryptie, waardoor alleen de afzenders en ontvangers van een bericht toegang hebben tot de voor mensen leesbare vorm van de inhoud.

“Dat is een precedent dat autoritaire regimes naar het VK kijken om te scheppen, om te wijzen op een liberale democratie die als eerste het toezicht uitbreidde”, vertelde Meredith Whittaker, president van de non-profit veilige berichten-app Signal, aan Channel 4 News.
“In de termen van de VN-mensenrechtencommissaris is dit ongekende paradigmaverschuivende surveillance. En paradigmaverschuiving niet op een goede manier.

“We zouden absoluut elk land verlaten als we moesten kiezen tussen in het land blijven en de strikte privacybeloften ondermijnen die we doen aan de mensen die op ons vertrouwen. Het VK is geen uitzondering.”
Dit alles is even duister als ironisch. Een van de belangrijkste rechtvaardigingen voor de steeds agressievere houding van het Collectieve Westen in andere delen van de wereld – de zogenaamde Jungle, zoals EU-hoofddiplomaat Josep Borrell het noemt – is om de drang naar autoritarisme onder leiding van China te stoppen. Rusland, Iran en andere strategische rivalen die het economische terrein van het Westen binnendringen.

Maar thuis (of zoals Borrell zou zeggen, de Tuin), drijft het Collectieve Westen zo mogelijk sneller in die richting door zijn oprechte omarming van digitale censuur, bewaking en controle.

Bronnen: naked capitalism