Dominique De Villepin, voormalig premier van Frankrijk, die op beroemde wijze leiding gaf aan de oppositie van Frankrijk tegen de oorlog in Irak, beschreef onlangs de term ‘occidentalisme’ (momenteel het heersende sentiment in een groot deel van Europa) als het idee dat ‘het Westen, dat vijf eeuwen lang de zaken van de wereld beheerde, dit in stilte kunnen blijven doen”.

Hij gaat door:

“Er bestaat het idee dat we, geconfronteerd met wat er momenteel in het Midden-Oosten gebeurt, de strijd nog verder moeten voortzetten, in de richting van wat zou kunnen lijken op een religieuze of een beschavingsoorlog.”

“Dat wil zeggen: ons nog meer isoleren op het internationale toneel.”

“Ze zijn ‘all-in’ gegaan op een bepaald moreel en ethisch raamwerk van de wereld, en geconfronteerd met een situatie waarin de morele structuur van het Westen openlijk is blootgelegd en weerlegd, vinden ze het uiterst moeilijk – en misschien fataal onmogelijk – om zich terug te trekken. “.

Hetzelfde geldt voor Israël (dat via de navelstreng verbonden is met het Westen): zou Israël zich voorstellen dat zijn voormalige Arabische bondgenoten de andere kant op zouden kunnen kijken, terwijl de Joodse staat het verzet in Gaza probeert te vernietigen, en dan verwachten dat deze bondgenoten zullen helpen als een soort  politie en betalen voor een veiligheidsapparaat in Gaza om daar te regeren, zouden ze zich schuldig maken aan wensdenken.

En als Washington of Israël aannemen dat dit ‘na Gaza’-plan zich kan ontvouwen op hetzelfde moment dat militante kolonisten aan de andere kant van het terrein hun nederzettingenkoninkrijk bouwen met het uitdrukkelijke doel Israël te stichten in het Land Israël (en daarmee de Palestina helemaal uitwissen), zou ook dat idee een fantasie zijn, zowel strategisch als moreel onsamenhangend.

Het zal niet werken. Israël zal noch de Palestijnse partners, noch de mondiale bondgenoten kunnen genereren; het moet aan een dergelijk plan meewerken.

De situatie in het Midden-Oosten is radicaal veranderd. Terwijl Palestina over nationale bevrijding ging, is Palestina vandaag de dag het symbool van een bredere heropleving van de beschaving – het ‘einde aan eeuwen van regionale vernedering’.

Terwijl het zionisme in Israël grotendeels een seculier politiek project was (Groot-Israël), is het vandaag de dag messiaans en profetisch geworden.

Het punt hier is dat we op de ‘oude manier’ over de Gaza-kwestie blijven nadenken – door het prisma van het seculiere materiële rationalisme. Dit leidt tot conclusies als ‘Hamas is objectief gezien zwakker dan de Israëlische IDF’, en daarom moet laatstgenoemde rationeel de overhand krijgen als de sterkere partij.

In deze manier van denken is er echter slechts ‘één enkele werkelijkheid’, waarbij alleen de beschrijvingen en interpretaties van deze ‘werkelijkheid’ verschillen. Toch is er aantoonbaar meer dan ‘één realiteit’, aangezien we collectief van het ene bewustzijn naar het andere gaan. In één bewustzijn bijvoorbeeld: ‘Hamas is gedoemd te mislukken’, en de discussie richt zich op Amerikaanse en Israëlische opvattingen over ‘wat volgt in Gaza’.

In een andere bewustzijnsstaat – die steeds vaker voorkomt in de regio – is de ‘realiteit’ echter dat elk ‘rationeel’ onderhandeld compromis tussen twee botsende eschatologische structuren onmogelijk is. Des te meer zou het conflict horizontaal moeten escaleren en de grenzen van Gaza overschrijden.

Andere ‘fronten’ zouden zich waarschijnlijk kunnen openen, omdat Gaza – ongeacht of Hamas verpletterd wordt of niet – wordt gezien als de revolutionaire vonk die een transformatie in het bewustzijn van het Midden-Oosten en het Mondiale Zuiden teweegbrengt (let op de lijst van staten in het Mondiale Zuiden die nu de diplomatieke banden met Israël verbreken ).

Het Westen heeft er echter voor gekozen om zichzelf te steunen in een silo die het zelf heeft gecreëerd – zoals gedefinieerd door zijn eis voor een unieke boodschap waarin heel Europa ‘Israël steunt’; het weigeren van een staakt-het-vuren; en het zeggen van ‘geen limiet’ aan Israëlische actie (onderworpen aan de wet).

Een ervaren Israëlische commentator schrijft dat we te maken hebben met:

“een voorbeeld (Israël) waarin een land zo verwoest, geschokt, vernederd en natuurlijk verteerd door woede is dat vergelding het enige doel wordt. Het moment waarop een land beseft dat zijn afschrikking heeft gefaald; en de perceptie van zijn macht zo kritisch is verminderd – dat het uitsluitend wordt gedreven door de motivatie om het machtsbeeld te herstellen”.

‘Het is een gevaarlijk punt waarop besluitvormers het gevoel hebben dat ze het axioma van de militaire theoreticus Von Clausewitz kunnen loslaten: ‘Oorlog is niet slechts een politieke daad, maar een echt politiek instrument, een voortzetting van het politieke verkeer, een uitvoering ervan met andere middelen. “.

Europa, dat het voortouw neemt bij Washington, negeert simpelweg het Clausewitz-axioma, door zich onvoorwaardelijk te binden aan de militaire operaties van Israël, en loopt een reëel risico op samenzwering met wat daar ook mag gebeuren.

Duidelijk gezegd: het absolute gebod dat er een ondubbelzinnig onderscheid moet zijn tussen waarheid en onwaarheid en een eenduidige betekenis met betrekking tot de Palestijnse kwestie, plus geen ‘pro-Palestijnse boodschap’, weerspiegelt een diepe onzekerheid in het Westen – alsof er sprake is van eenzijdige boodschap, die de zou remedie kunnen zijn tegen een botsing tussen beschavingen. In het huidige klimaat kan zelfs het oproepen tot een staakt-het-vuren iemands baan kosten.

Integendeel, dit standpunt dient er alleen maar toe om Europa te isoleren van het spelen van een rol op het internationale toneel – behalve die van dreigende escalatie tegen Iran, mocht Hezbollah een noordelijk front naar Israël openen.

Hier worden we ook geconfronteerd met het probleem van het materieel rationalistische ‘oude denken’ – een denken dat het inzetten van vliegdekschepen en het verspreiden van luchtverdediging over de regio ziet als een manifestatie van zo’n potentieel overweldigende, verpletterende kracht dat het een afschrikking vormt, terwijl Israël zijn taak van het onderdrukken van de Palestijnen middels invallen in Gaza en de Westelijke Jordaanoever ononderbroken uitvoert.

Ook hier is de mythe van de afschrikking vervangen door de asymmetrische tactiek van de nieuwe oorlogsvoering. Conflicten zijn geopolitiek divers, technologisch complexer en multidimensionaal geworden – vooral door de betrokkenheid van militair bedreven niet-statelijke actoren. Dit is de reden waarom de VS zo nerveus zijn dat Israël een tweefrontenoorlog zal beginnen.

De ‘andere realiteit’ is dat onvermengde vuurkracht ‘niet alles’ is. Het beheersen van gecontroleerde escalatie is de nieuwe dynamiek. De VS kunnen (redelijk gezien) denken dat alleen zij een escalerende dominantie bezitten. Maar is dat ook zo in deze nieuwe multidimensionale, asymmetrische wereld?

Verder zou de ‘andere’ bewustzijnsstaat de zaken anders kunnen interpreteren: het Israëlische bombardement op de Gazastrook zou wel eens langer kunnen duren dan de VS zouden verwachten, en de uitkomst ervan zal misschien niet leiden tot het definitieve herstel van de Israëlische afschrikking waar de meeste Israëli’s naar verlangen. Dynamisch bezien zou de aanval van Israël op Gaza eerder een verdere metamorfose in het regionale bewustzijn in de richting van woede en mobilisatie teweeg kunnen brengen, waardoor een nieuwe dynamiek in de geostrategische ‘realiteit’ terecht zou komen.

Ondanks dat afschrikking als een dergelijk doel wordt gepresenteerd (waardoor Israël een nieuw veiligheidsparadigma voor zichzelf kan vinden), zal militaire escalatie geen enkel duurzaam akkoord opleveren waarmee de verdeling van het Mandaat Palestina in twee staten kan worden bereikt. Het zal het verder van het bereiken van dit doel brengen.

Zou de huidige onrust in Palestina dan eenvoudig en rustig tot rust kunnen worden gebracht onder leiding van het Witte Huis?

De oorlog tussen Israël en Hamas als een lokale gebeurtenis beschouwen zou opnieuw een fout van het ‘oude denken’ zijn. Dit is een oorlog voor het Palestijnse bestaan geworden – tussen de Hebreeuwse visie van Israël en de islamitische visie van zijn eigen beschavingsrenaissance. In deze tweede visie vormt de Palestijnse wonde een lacune die al 75 jaar voortduurt, als resultaat van westers wanbeheer.

Deze Palestijnse kwestie zal nu niet vervagen – noch opgelost worden door het herstel van de in diskrediet geraakte Palestijnse Autoriteit, noch door vage ‘gesprekken’ over een ‘eendaagse’ Palestijnse staat. We moeten ons denken opnieuw configureren – op het langere vlak – om rekening te houden met het binnendringen van veranderende dimensies in het bewustzijn.

Bronnen: Strategic Culture Foundation