Luister naar dit Artikel

De Atlantische stromingen vertraagden dramatisch tijdens de Jongere Dryas-periode. Door deze oude oceaancondities te reconstrueren, denken wetenschappers dat ze veranderingen in de komende eeuw kunnen voorspellen.

De Golfstroom vertraagde dramatisch aan het einde van de laatste ijstijd, met ernstige gevolgen voor organismen in de Atlantische Oceaan, zo hebben wetenschappers ontdekt. Deze ontdekking zou onderzoekers kunnen helpen voorspellen hoe de Atlantische stromingen zullen veranderen als reactie op de huidige klimaatverandering.

De Golfstroom is een warme oceaanstroom die zijn oorsprong vindt in de Straat van Florida tussen Florida en Cuba, voordat hij langs de oostkust van de VS en Canada loopt en de Noord-Atlantische Oceaan oversteekt naar Europa. De hitte die het met zich meevoert, zorgt voor gematigde omstandigheden in Europa en tot op zekere hoogte in Noord-Amerika. De stroming maakt deel uit van de Atlantic Meridional Overturning Circulation (AMOC), die zwoele wateren van het zuidelijk halfrond naar het noorden transporteert en vervolgens in een gigantische lus terug naar Antarctica transporteert.

Eerdere modellen lieten zien dat de Golfstroom aan het verzwakken is en dat het AMOC op het punt staat in te storten, met ernstige gevolgen voor het klimaat. Nu heeft een nieuwe studie, die donderdag (9 mei) in het tijdschrift Science is gepubliceerd, ontdekt dat een afname van de Golfstroom mogelijk problemen kan opleveren voor oceaanbeestjes die afhankelijk zijn van de voedingsstoffen die de stroom van de tropen naar de Noord-Atlantische Oceaan transporteert.

De auteurs baseerden hun conclusies op fossielen en sedimentgegevens van een korte afkoeling tussen 12.900 en 11.700 jaar geleden, bekend als de Jongere Dryas. De koudegolf maakte tijdelijk een einde aan een periode van opwarming van de aarde tijdens de overgang van het Pleistoceen naar het huidige Holoceen.

“Er zijn meerdere bewijzen dat de AMOC verzwakte tijdens het koude interval van de Jongere Dryas, dat de overgang naar de laatste ijstijd onderstreepte”, schreven de onderzoekers in het onderzoek. “Hoewel de details van de achtergrondklimaattoestand en de tijdschaal van verandering verschillen van die van vandaag, biedt deze klimaatgebeurtenis uit het verleden een gelegenheid om de mechanismen te testen die in de klimaatmodellen zijn geïdentificeerd.”

Om de omstandigheden te reconstrueren die heersten in de Golfstroom tijdens de Jongere Dryas, onderzochten de onderzoekers het voedingsgehalte van microscopisch kleine fossielen en sedimentkernen uit de Straat van Florida. Het team ontdekte dat het voedingsgehalte tijdens de Jongere Dryas daalde in vergelijking met de millennia onmiddellijk ervoor en daarna. Deze uitgehongerde fotosynthetische organismen in de Noord-Atlantische Oceaan die deze voedingsstoffen en zonlicht omzetten in organisch materiaal. Hun achteruitgang veroorzaakte waarschijnlijk rimpelingen in de voedselketen, waardoor populaties vissen en andere zeedieren werden getroffen.

Een vereenvoudigde animatie van de mondiale transportband van oceaanstromingen, inclusief de Atlantic Meridional Overturning Circulation (AMOC) in de Atlantische Oceaan.

“In deze simulatie, naarmate de AMOC en de voedingsstroom verzwakken, nemen zowel het nutriëntengehalte van het bovenste deel van de Noord-Atlantische Oceaan als de primaire productiviteit af”, schreven de onderzoekers in het onderzoek. De daling van het nutriëntengehalte aan de voet van de Golfstroom hield verband met stagnerende stromingen op het zuidelijk halfrond, waar de AMOC gewoonlijk voedselrijk water oppikt en naar het noorden stuwt.

Deze momentopname van de Jongere Dryas versterkt de huidige klimaatmodellen die voorspellen dat het transport van voedingsstoffen naar de Noord-Atlantische Oceaan een duikvlucht zal maken als de AMOC en de Golfstroom blijven vertragen, aldus het onderzoek. De resulterende daling van de primaire productiviteit zou cruciale Noord-Atlantische visserij treffen en zou ook de hoeveelheid CO2 die de oceanen kunnen opnemen beperken, schreven de onderzoekers.

Hoewel het AMOC tijdens de Jongere Dryas alleen maar verzwakte, is het zorgwekkend dat recent onderzoek tekenen heeft geïdentificeerd die erop wijzen dat de stroming op het punt van instorten staat.