De laatste gebeurtenissen wekken geen vertrouwen dat een bredere oorlog in West-Afrika kan worden afgewend, en daarom zou iedereen zich schrap moeten zetten voor het uitbreken van een oorlog later deze maand. Als de door de NAVO gesteunde en door Nigeria geleide ECOWAS niet snel de nieuw gevormde Sahel-coalitie van Burkina Faso, Mali en Niger verslaat (waarbij Guinee zich mogelijk in een bepaalde hoedanigheid bij hen voegt), dan wordt van Rusland verwacht dat het de laatstgenoemde tastbaar steunt en zo leidt naar een proxy-conflict in de Nieuwe Koude Oorlog waarin Tsjaad de koningsmaker zou kunnen zijn.

De patriottische militaire staatsgreep van vorige week in Niger, die werd gepleegd als reactie op het falen van het vorige regime om de veiligheid van zijn burgers te waarborgen in het licht van toenemende terroristische dreigingen, verandert snel in de katalysator voor wat binnenkort een regionale oorlog in West-Afrika zou kunnen worden . Landen kiezen partij vóór het ultimatum van de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS) dat aanstaande zondag afloopt om de afgezette president Mohamed Bazoum opnieuw te installeren of het hoofd te bieden aan wat waarschijnlijk een door Frankrijk gesteunde, door Nigeria geleide invasie zal worden.

Twee nieuwe ontwikkelingen maken het oorlogsrisico tot een zeer reëel scenario.

Mislukte diplomatie leidde tot oorlogsdreiging en noodevacuaties

Burkina Faso en Mali, wier interim-presidenten aan de macht zijn gebracht door patriottische militaire staatsgrepen en onlangs de tweede Rusland-Afrika-top vorige week in St. Petersburg bijwoonden, verklaarden maandagavond gezamenlijk dat een interventie in Niger zou worden beschouwd als een oorlogsverklaring tegen hen beiden. Ze beloofden ook om zich terug te trekken uit ECOWAS als dat gebeurt. Uren later op dinsdagochtend kondigde Frankrijk toen de noodevacuatie van EU-burgers uit Niger aan, waarmee het suggereerde dat het oorlog verwacht.

De interim-president van Tsjaad, Mahamat Idriss Deby Itno, die ook aan de macht kwam in vergelijkbare omstandigheden als zijn Sahel-collega’s, kon blijkbaar geen compromis sluiten zoals hij probeerde te doen tijdens zijn bezoek aan de Nigerese hoofdstad Niamey. Hoewel zijn land geen deel uitmaakt van ECOWAS, werkt het nauw samen met Niger en Nigeria tegen gedeelde terroristische dreigingen van Boko Harm. Tsjaad is ook een regionale militaire krachtpatser die de koningsmaker zou kunnen blijken te zijn in dit toekomstige conflict, zoals later zal worden uitgelegd.

Buitenlandse troepen in Niger

Voordat we een paar scenariovoorspellingen en gerelateerde variabelen delen die het traject van dit waarschijnlijke conflict kunnen bepalen, is het belangrijk om een paar andere regionale details aan te halen, te beginnen met de aanwezigheid van buitenlandse troepen in West-Afrika. Niger herbergt momenteel Franse, Amerikaanse, Duitse en Italiaanse troepen, en de junta beweerde maandag dat Parijs samenzweert met de loyalisten van het voormalige regime om luchtaanvallen te coördineren die gericht zijn op de bevrijding van de afgezette leider van het land die vastzit in het presidentieel paleis.

De De Facto Burkinabe-Malinese Federatie

Het volgende detail om te vermelden is dat Burkina Faso en Mali serieus overwegen om samen te smelten tot een federatie, waarover interim-president Ibrahim Traore onlangs sprak tijdens een interview met Sputnik. Deze plannen, die voor het eerst in februari naar voren werden gebracht, voegen een cruciale context toe aan hun gezamenlijke verklaring van maandagavond dat ze een invasie van Niger zullen beschouwen als een oorlogsverklaring aan hen beiden en zich daarom zullen haasten om dat buurland te verdedigen.

Guinee’s inzet in het regionale spel

Overigens begonnen die twee het potentieel voor trilaterale samenwerking met het nabijgelegen Guinee te onderzoeken in dezelfde maand dat ze hun federatieplannen naar voren brachten. Dat land staat sinds eind 2021 onder militair bewind en werd dus net als die twee om dezelfde reden geschorst uit ECOWAS. Allen staan ook dicht bij Rusland, dus het aan de Atlantische Oceaan grenzende Guinee zou in theorie kunnen dienen als kanaal voor Moskou om zijn niet aan zee grenzende partners te bevoorraden, tenzij ECOWAS en/of zijn westerse opperheren het natuurlijk blokkeren.

De Libische factor

Of dat nu gebeurt of niet, het Libische buurland van Niger zou een aanvullende rol kunnen spelen bij de bevoorrading van de nieuw gevormde Sahel-coalitie. Mohamed Yunus al-Menfi, leider van de presidentiële raad, woonde vorige week ook de tweede Rusland-Afrika-top bij en had daar een ontmoeting met president Poetin.

Eenheid, soevereiniteit en territoriale integriteit van de Libische staat

Deze drie doelen zijn relevant gezien de waarschuwing van de Burkinabe-Malinese gezamenlijke verklaring dat een invasie van Niger “de hele regio zou kunnen destabiliseren, net als de eenzijdige NAVO-interventie in Libië, die aan de basis lag van de uitbreiding van het terrorisme in de Sahel en West Afrika.” Hun gedeelde inschatting is juist en kan voor Rusland als voorwendsel dienen om de militaire hulp aan hen en Niger op te voeren via Libië, dat  uiterst kwetsbaar is en ook door deze komende oorlog zou kunnen worden gedestabiliseerd.

Potentiële Russische luchtbruggen

Hoewel er op dit moment geen handige luchtbrug is tussen Rusland en Libië, zou de omslachtige Russisch-Syrische brug via de Kaspische Zee, Iran en Irak kunnen worden uitgebreid over het oostelijke Middellandse Zeegebied na bijtanken in de Arabische Republiek om dit doel te dienen. Als Saudi-Arabië en recent multipolair leunend Tsjaad ermee instemmen om Rusland luchtdoorvoerrechten te geven, dan zou er een nieuwe corridor via Iran, Saoedi-Arabië, Soedan en Tsjaad kunnen worden gevormd om mogelijke NAVO-inmenging in de Middellandse Zee te omzeilen.

Die laatste route is echter geen vanzelfsprekendheid, nadat Soedan opnieuw de sluiting van het luchtruim verlengde tot half augustus. Hoewel de plaatsvervangend voorzitter van de Soevereiniteitsraad van Soedan zojuist de delegatie van zijn land naar Rusland heeft geleid, is de militaire junta die hij vertegenwoordigt nog steeds verwikkeld in een bloedig conflict met de naar verluidt aan Wagner gekoppelde Rapid Support Forces, dus het vertrouwen zal niet meer zo groot als vroeger zijn. Bovendien is Tsjaad terughoudend geweest over zijn houding ten opzichte van Niger, en terecht.

Tsjaads militair-strategische berekeningen

Deze regionale militaire krachtpatser moet voorkomen dat hij zichzelf te veel uitbreidt in het licht van complexe binnenlandse en internationale dreigingen, waarvan de eerste antiregeringsrebellen en kleurrevolutionairen betreffen, terwijl de laatste rebellen en terroristen in het buitenland betreffen, evenals het risico van regionale conflictoverloop. Tsjaad probeert sinds begin dit jaar ook zijn scheve relatie met het Westen weer in evenwicht te brengen, wat een zekere druk op het land legt die zijn keuzemogelijkheden in een regionale crisis zou kunnen beperken.

De top tien variabelen

De stand van de militair-strategische aangelegenheden die tot nu toe zijn beschreven, vormt de basis voor scenariovoorspellingen, hoewel de lezer moet onthouden dat de chaotische dynamiek van een bepaald conflict betekent dat zelfs de meest overtuigende voorspellingen uiteindelijk misschien niet uitkomen. Dat gezegd hebbende, dit soort denkoefeningen zijn nog steeds nuttig als ze gebaseerd zijn op objectief bestaande relaties tussen de betrokken partijen en hun meest waarschijnlijke berekeningen op basis van een goed begrip van hun respectieve belangen.

Alle scenario’s zijn afhankelijk van variabelen, waarvan de meest relevante in deze context de volgende zijn:

• 1. Zal Nigeria ermee instemmen de wil van het Westen uit te voeren door de ECOWAS-invasie van Niger te leiden?
• 2. Zou Tsjaad zich aansluiten bij Nigeria, beloven Niger te verdedigen, later koningmaker te spelen of zich helemaal buiten het conflict houden?
• 3. Welke rol zullen westerse troepen in Niger spelen als Nigeria dat land binnenvalt?
• 4. Zouden ze tussenliggende Burkinese en Malinese strijdkrachten aanvallen of zouden die twee hen eerst kunnen aanvallen?
• 5. Hoe waarschijnlijk is het dat andere ECOWAS-staten Burkina Faso en/of Mali aanvallen en/of binnenvallen?
• 6. Hoe militair, economisch en politiek zijn alle regionale partijen voorbereid op een langdurig conflict?
• 7. Op welke logistieke corridors zouden hun buitenlandse bondgenoten kunnen vertrouwen en welke obstakels zouden hen kunnen belemmeren?
• 8. Zal een bredere West-Afrikaanse oorlog veranderen in een nieuw proxy-conflict uit de Nieuwe Koude Oorlog?
• 9. Welke invloed kunnen de NAVO-Russische spanningen in West-Afrika hebben op de proxy-oorlog van die twee in Oekraïne?
• 10. Zullen andere staten in Afrika zich hierdoor aangemoedigd voelen om hun eigen regionale problemen militair op te lossen?

Uit het bovenstaande kunnen de volgende scenario’s worden verwacht, maar geen daarvan is natuurlijk gegarandeerd:

1. Beperkt conflict (snel scenario)

* Nigeria verslaat snel de Nigerese junta en zijn Burkinese-Malinese bondgenoten in Niger met/zonder Frans-Amerikaanse (lucht- en/of speciale troepen) en/of Tsjadische (lucht- en/of grond) steun terwijl Burkina Faso en Mali onaangetast blijven en hun respectieve door het leger geleide interim-regeringen blijven op hun plaats.

2. Uitgebreid conflict (snel scenario)

* Rechtstreeks gesteund door Frankrijk en/of de VS en mogelijk met een zekere mate van Tsjadische steun, leidt Nigeria een ECOWAS-invasiemacht die snel de Burkinese, Malinese en Nigerese militaire geleide interim-regeringen afzet, en zo de nieuw verloren “invloedsfeer van Parijs” herstelt in West-Afrika.

3. Beperkt conflict (langdurig scenario)

* Niger wordt een proxy-conflict uit de Nieuwe Koude Oorlog, aangezien de door de NAVO gesteunde, door Nigeria geleide ECOWAS-invasie van dat land er niet in slaagt zijn junta af te zetten vanwege hevig verzet van de door Rusland gesteunde Burkinese-Malinese strijdkrachten, wat ertoe leidt dat elk blok Tsjaad het hof maakt om tussenbeide te komen op hun kant als de koningmaker.

4. Uitgebreid conflict (langdurig scenario)

* De bovengenoemde blokken blijven hetzelfde, evenals de patstelling en de neutrale status van Tsjaad, maar de reikwijdte van het conflict wordt uitgebreid met de de facto Burkinabe-Malinese Federatie, die Egypte aanmoedigt om in te grijpen in Soedan en Rwanda om hetzelfde te doen in Congo, waardoor een Afrikaans conflict ontstaat.

De NAVO-Russische “race van logistiek”/”uitputtingsslag” in Oekraïne zal van invloed zijn op de steun die ze bieden aan hun respectievelijke West-Afrikaanse bondgenoten in de twee langdurige scenario’s, en het kan ook van invloed zijn op hun beslissing om al dan niet een patstelling uit te lokken bij een van beide partijen uit de Koude Oorlog. Van China, India en andere grote neutrale landen zoals Turkiye wordt verwacht dat ze ook diplomatiek tussenbeide komen in die langdurige scenario’s, hoewel het op dit moment onmogelijk is om te voorspellen hoe succesvol ze zullen zijn.

Die combinaties van scenario’s brengen ook grote risico’s met zich mee voor de stabiliteit van Nigeria, aangezien ze kunnen leiden tot opeenvolgende economische en veiligheidscrises die samen een zeer ernstige politieke crisis vormen als het land wordt lamgelegd door arbeidsstakingen en rebellen en/of terroristen de hernieuwde focus van de strijdkrachten uitbuiten. op Niger. Voor alle duidelijkheid: niets van dit alles is gegarandeerd, maar het kan ook niet worden uitgesloten gezien de kwetsbaarheid van Nigeria. Een Nigeriaans conflict zou daarom onvoorspelbare en mogelijk verstrekkende gevolgen voor haar kunnen hebben.

Afsluitende gedachten

De laatste gebeurtenissen wekken geen vertrouwen dat een bredere oorlog in West-Afrika kan worden afgewend, en daarom zou iedereen zich schrap moeten zetten voor het uitbreken van een oorlog later deze maand. Als de door de NAVO gesteunde en door Nigeria geleide ECOWAS niet snel de nieuw gevormde Sahel-coalitie van Burkina Faso, Mali en Niger verslaat (waarbij Guinee zich mogelijk in een bepaalde hoedanigheid bij hen voegt), dan wordt van Rusland verwacht dat het de laatstgenoemde tastbaar steunt en zo leidt naar een proxy-conflict in de Nieuwe Koude Oorlog waarin Tsjaad de koningsmaker zou kunnen zijn.

Bronnen: korybko.substack.com/