Ondanks al het lawaai uit Washington integreren steeds meer landen hun toeleveringsketens met China. Zelfs de Britse minister van Buitenlandse Zaken zoekt toenadering tot China, terwijl Zelensky woensdag een “lang en zinvol” telefoontje had met Xi Jinping. De positie van Washington, met sancties en alles, valt uiteen.

Het is nog te vroeg om te voorspellen wat er dinsdag in Mansion House naar voren zal komen door de Britse minister van Buitenlandse Zaken James, waarin hij slim het standpunt van de regering over China schetst. De Global Times kwam met een voorzichtig welkom.

Het is duidelijk dat Groot-Brittannië de urgentie voelt om zich een weg te banen uit het schuttersputje waarin het zich bevond na de ineenstorting van de Five Eyes-poging om de protesten in Hong Kong aan te wakkeren. Groot-Brittannië kan niet ver achterblijven wanneer de algemene belangen van Europese landen die diepe wederzijds voordelige economische banden hebben met ‘s werelds op een na grootste economie, zich manifesteren als onwil om meegesleept te worden om een voorhoede te worden die China confronteert.

Dat gezegd hebbende, de timing is interessant. De toespraak van Cleverly kwam op de vooravond van het telefoongesprek tussen de Chinese president Xi Jinping, de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy (op diens verzoek). Vanaf zijn unieke positie op de transatlantische as kan Groot-Brittannië bevingen waarnemen die van invloed zijn op de geopolitiek van de Indo-Pacific en het conflict in Oekraïne, die in zekere zin met elkaar verbonden zijn. Groot-Brittannië positioneert zich.

De inhoud van gesprekken op het hoogste leiderschapsniveau wordt nooit openbaar gemaakt en de overweldigende massa ligt onder water, als ijsbergen die van gletsjers afbreken. Maar de Chinese lezing van het gesprek tussen Xi en Zelensky op dinsdag straalt een positieve toon uit.

Xi prees de Chinees-Oekraïense betrekkingen als “strategisch partnerschap dat de ontwikkeling en revitalisering van de twee landen stimuleert” en ging verder met een vleiende verwijzing naar Zelensky’s persoonlijke rol. Xi verklaarde ook het consistente standpunt van China dat “wederzijds respect voor soevereiniteit en territoriale integriteit de politieke basis is van de betrekkingen tussen China en Oekraïne.” Xi toonde bereidheid om het strategische partnerschap van de twee landen met een langetermijnperspectief te bevorderen.

Wat de kwestie Oekraïne betreft, maakte Xi drie hoofdpunten: China’s “kern standpunt is het vergemakkelijken van vredesbesprekingen”, zoals verwoord in zijn standpuntnota van 24 februari; Beijing is van plan proactief te zijn; en dialoog en onderhandeling zijn de enige weg vooruit.

De opvallendheid ligt in Xi’s scherpe verwijzing naar “rationeel denken en stemmen in opkomst” de laatste tijd en dat Kiev “de kans moet grijpen en gunstige voorwaarden moet scheppen voor de politieke regeling”.

Xi hield zijn ogen op de bal gericht en had misschien laten doorschemeren dat Zelensky nog steeds met een neuslengte kan winnen als hij maar het riskante, zinloze idee van een ‘tegenoffensief’, waarvan de zaadjes door Washington en Londen in zijn hoofd zijn geplant laat varen.

Xi voelde misschien Zelensky’s ontvankelijkheid en stelde voor dat China “zich zou inspannen voor een spoedig staakt-het-vuren en herstel van de vrede”. Concreet zal “China de speciale vertegenwoordiger van de Chinese regering voor Euraziatische aangelegenheden naar Oekraïne en andere landen sturen om diepgaande communicatie met alle partijen te hebben over de politieke regeling van de Oekraïne-crisis.”

Maar er werd geen tijdlijn genoemd. Desalniettemin heeft Xi een proactieve zet gedaan. Wat zou de berekening kunnen zijn? Op het voor de hand liggende niveau heeft Xi zojuist een reeks interacties gehad met Europese leiders die Peking bezochten, wat hem ervan overtuigde dat “de crisis in Oekraïne op complexe manieren evolueert met grote gevolgen voor het internationale landschap”, zoals hij tegen Zelensky zei.

Ondertussen hebben de uitgelekte documenten van het Pentagon blootgelegd dat de onenigheid, het wantrouwen en de verschillen tussen de VS, Europa en Oekraïne ernstig zijn en steeds erger worden. Aan de andere kant is Washington niet alleen het grootste obstakel voor een staakt-het-vuren en vredesbesprekingen, maar spoort het ook de westerse bondgenoten aan om zich achter hun Indo-Pacifische strategie te scharen om China in bedwang te houden.

Dit is waar de buitengewone uitbarsting van de Franse president Emmanuel Macron in zijn interview met Politico, aan boord van Cotam Unité (de Franse Air Force One) terwijl hij terugkeerde uit China na ongeveer zes uur met Xi doorgebracht te hebben, een beslissend moment wordt.

Zeker, Macron’s bezielende oproep dat Europa moet vermijden “in een blok-versus-blok logica terecht te komen” resoneerde in Zhongnanhai – namelijk Europa’s verlangen naar strategische autonomie; Europa’s knagende twijfels en vermoeidheid om een “vazal” te zijn; en Europa’s vele uitdagingen op het gebied van sociaal bestuur en zijn prioriteitstelling van ontwikkeling en welvaart, waardoor het uiteindelijk geen andere keuze heeft dan Eurazië te omarmen met meer connectiviteit, bilaterale economische en handelsbetrekkingen met China te ontwikkelen en de banden met Rusland weer op te bouwen. Een lawine van Chinese commentaren volgde op de opmerkingen van Macron. (hier, hier, hier, hier, hier)

Een beslissende factor zou echter het recente lekken van geheime Amerikaanse en NAVO-documenten over het Oekraïense leger zijn geweest en het langverwachte “lente-tegenoffensief” van Kiev (waarnaar het Amerikaanse ministerie van Justitie sindsdien een onderzoek heeft geopend).

De documenten brachten tal van nadelen en tekortkomingen van het Oekraïense leger aan het licht en maakten plaats voor Washingtons topgeheime inschatting dat het Oekraïense leger in grote moeilijkheden verkeert na recente tegenslagen. Inderdaad, een sluier van onzekerheid en verlies van eigenwaarde daalde neer op Kiev, dat steeds onzekerder wordt over de standvastigheid en betrouwbaarheid van de westerse steun.

Deze complexen werden nog verergerd door de uitgelekte inlichtingen rapporten dat de VS “ook de hoogste militaire en politieke leiders van Oekraïne bespioneren, een weerspiegeling van de strijd van Washington om een duidelijk beeld te krijgen van de strijd strategieën van Oekraïne.” (New York Times) Shades of Edward Snowden – zo behoudt de VS zijn hegemonie!

Desalniettemin heeft een hoofdartikel in Global Times geschreven: “Naarmate de tijd verstrijkt, is de internationale gemeenschap koeler gaan nadenken over dit hete conflict. Europese landen. In zekere zin is er een kans ontstaan om een politieke oplossing voor de crisis in Oekraïne te promoten.”

Xi vervolgde snel zijn gesprek met Zelensky door Li Hui, de adjunct-directeur-generaal van de afdeling Eurazië van het ministerie van Buitenlandse Zaken, aan te stellen als hoofd van de Chinese delegatie voor het oplossen van de crisis in Oekraïne. Het is een slimme beslissing.

Li Hui, een van China’s bekwaamste handen uit Eurazië, was eerder gedurende een buitengewoon lange periode van tien jaar (2009-2019) de gezant van het Kremlin geweest. Hij is zeer bekend met zowel de Oekraïense als de Russische situatie, begrijpt de psychologie van Slavische volkeren en spreekt natuurlijk Russisch.

De aanstelling van een speciale vertegenwoordiger betekent een serieuze poging om bemiddelingsfuncties te activeren om bruggen te bouwen. Maar er zijn formidabele uitdagingen. Rusland verwelkomt alles wat het einde van het Oekraïne-conflict dichterbij kan brengen, maar het komt erop neer dat het nog steeds de doelstellingen van zijn speciale militaire operatie in Oekraïne moet bereiken.

Ook ziet Rusland bij het Westen geen bereidheid tot een vreedzame regeling. Er is geen solide basis voor, aangezien Washington volledig vertrouwt op militaire oplossing en totale overwinning.

Door China bemiddelde onderhandelingen zullen een enorme klap zijn voor de Amerikaanse strategie in Oekraïne en als die aanslaat, zal dat de VS ook in de Indo-Pacific op een achterstand zetten. Op korte termijn kan de druk op Zelensky daarom alleen maar toenemen om het ‘tegenoffensief‘ te lanceren.