Terwijl de oorlog in Oekraïne voortduurt, groeit de angst voor de wereldwijde voedselzekerheid. Zelfs vanuit de relatieve stabiliteit van België voelen de consumenten de effecten al. Nu zijn het de producenten die aan de alarmbel trekken.

Volgens Fevia, de Federatie van de Belgische Voedingsindustrie, is tot 40% van de voedingsproducenten in België van plan om hun activiteiten tijdelijk stop te zetten of te verminderen.

Ongeveer 12% van de calorieën in de wereld is afkomstig van Oekraïense en Russische tarwe. De oorlog kan Oekraïense boeren ervan weerhouden hun gewassen in de nabije toekomst te oogsten en Rusland heeft schepen geblokkeerd die graan exporteren als reactie op internationale sancties.

Dit heeft een grote impact gehad op de wereldwijde toeleveringsketen. Er wordt zelfs gevreesd dat tekorten aan de bevoorrading de hongersnood in kwetsbare regio’s van Afrika kunnen verergeren.

Moeilijke tijden in het verschiet

De handelsfederatie ondervroeg 700 van haar bedrijfsleden om te begrijpen hoe zij omgingen met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne voor de toeleveringsketen. De resultaten zijn zorgwekkend.

Ongeveer 50% van de Belgische voedselproducenten kampt met tekorten aan ingrediënten zoals olie en meel die nodig zijn om hun voedsel te maken. Vorig jaar was koolzaadolie beschikbaar voor € 750 per ton. Nu kost dezelfde hoeveelheid € 2.200 – bijna drie keer zoveel.

Ongeveer 70% van de bedrijven heeft wijzigingen moeten aanbrengen in hun producten, of zal dit in de nabije toekomst moeten doen. Producten kunnen zelfs iets anders gaan smaken. De Belgische overheid heeft producenten toegestaan ​​om substituten te gebruiken voor ingrediënten die schaars zijn.

Zo kunnen fabrikanten van diepgevroren frites of mayonaise nu alternatieve oliesoorten gebruiken, zoals pinda’s of sojabonen, ook als deze niet overeenkomen met wat er op het etiket staat.

Ook Belgische consumenten hebben misschien gemerkt dat ze ook minder waar voor hun geld krijgen. Producenten hebben moeite om hun kosten door te berekenen en verminderen daarom de totale hoeveelheid voedsel die ze produceren.

Dit staat bekend als ‘krimpflatie’. Open bijvoorbeeld een pakje chips en je realiseert je misschien dat er een paar minder in het pakje zitten dan normaal, maar voor dezelfde prijs.

Verpakkingen met chips van het merk Doritos zijn sinds het begin van de oorlog aanzienlijk lichter geworden. Bij alle Lays-merken zijn er ongeveer 5 chips uit elke zak verdwenen.

Industrie in moeilijkheden

Hoewel de prognose voor de voedingsindustrie somber is, was dit niet altijd het geval. In 2021 herstelde de sector zich. De Belgische voedingsindustrie zorgde voor economische groei, met een totale omzet van 61,4 miljard euro. De sector zorgde voor bijna 100.000 banen voor de Belgen.

Terwijl de industrie begon te herstellen van de effecten van de pandemie, is een ding dat niet is verbeterd, de winstgevendheid van de sector. Hoge leveringskosten van de Covid-19-pandemie zijn vervangen door nog hogere kosten van de oorlog in Oekraïne.

“Tijdens de pandemie stonden veel voedingsbedrijven al tegen de muur door tekorten aan grondstoffen en de sterke stijging van de kosten van materialen, energie, verpakking en transport”, legt Anthony Botelberge, voorzitter van Fevia, uit.

De prijs van tarwe is sinds februari met meer dan 50% gestegen. De EU verwerft tot 45% van al haar plantaardige oliën uit Oekraïne, die nu schaars zijn.

Energie intensief

De voedselproductie-industrie is energieverslindend en het conflict in Oekraïne heeft de rekeningen de hoogte in gejaagd. Ongeveer 50% van de Belgische voedselproducenten zag hun rekeningen verdubbelen, meer dan een derde zag ze verdrievoudigen.

“Begin van het jaar leek het erop dat we deze vlammen eindelijk zouden kunnen doven, maar de oorlog in Oekraïne heeft het vuur helaas weer aangewakkerd. Als we deze kosten niet kunnen doorberekenen, is het niet meer rendabel om productie voortzetten”, waarschuwde de industrie-expert.

Fevia stelt dat supermarkten “niet erg open staan ​​voor het bespreken van prijsverhogingen”, waardoor het voor fabrikanten moeilijk is om kosten door te berekenen. “Dit is een stresstest voor de hele voedselketen… In deze extreem moeilijke omstandigheden kunnen we dit alleen samen doorstaan”, zei Botelberge.

De voedselproductiesector doet nu een beroep op meer overheidssteun, waaronder nog meer flexibiliteit in de etiketteringswetgeving, waardoor bedrijven kunnen besparen op grondstoffen en tekorten kunnen compenseren.

Fevia verzekert dat dit niet ten koste gaat van de voedselveiligheid.

Bronnen: The Brussels Tiimes